Prof. Dr. Nazif Gürdoğan

Pazarların bütün üreticilere ve bütün tüketicilere açık olduğu toplumlarda, insanlar ellerindeki kaynakları, ekonominin yasalarına, kültürün değerlerine ters düşmeden, değerlendirmekte ve ihtiyaçlarını karşılamakta güçlük çekmezler. Pazarların herkese açık olmaları, üreticileri tüketicilerin ihtiyaçlarını karşılamaya zorlar. Pazarlarda kimseyi aldatmayan, açık alışveriş ortamı, üretimde ve tüketimde bütün insanlara yarar sağlar.

Kuruluşlar yüzyılında bütün işletmelerin, kültüre ve ekonomiye katkılarının araştırılması, “Ticari ve Sosyal Açıdan Proje Değerlendirme Yöntemleri” kitabımızda ayrıntılı olarak tartışılmıştır. Yatırımların kuruluşlara katkıları ticari, topluma katkıları sosyal karlılık yöntemleriyle ele alınır. Yatırımların olumlu etkilerinin yanında, toplumlara olumsuz etkileri vardır. Sigara üreten kuruluşlar, kendilerine kazanç sağlarken, insanlara ve topluma zarar verirler.

Yeni yüzyılda bütün ülkelerde, doğal kaynaklardan daha çok, insan kaynakları belirleyici ve sürükleyici güç olacaklardır. Petrol üreten ülkelerde olduğu gibi, insan kaynaklarının donanımsız ve yetersiz olduğu toplumlarda, doğal kaynakların zenginliği, ekonomiye yansımamaktadır. Değerlendirilme yolunda ekonomiye kazandırılmayan, ekonomik dolaşıma katılmayan kaynaklar, bir bir yok olup gitmektedirler.

Türkler Anadolu’yu sevdikleri kadar, Balkanları da sevmişler, yeni şehirler kurarak yerleşmişlerdir. Dicle ve Fırat nehirleri gibi, Tuna nehiri de ortalarından aktıkları coğrafyalara, büyük bir ekonomik ve büyük bir kültürel canlılık kazandırmıştır. Türkler gittikleri her coğrafyada, hukukun üstünlüğüne dayanan devlet yönetimleriyle, toplumun bütün kesimlerine, aynı yakınlığı göstererek, barışın güvencesi olmuşlardır.

Türk ve İslam dünyasının üstesinden gelemediği, üretim güçsüzlüğünü yenmenin, hiç değişmeyen iki altın kuralı vardır: Öğrenmek ve üretmek. Dünyanın hiçbir yerinde, öğrenmesini öğrenenler, üretim yoksulu olmazlar. Bunun için bütün ülkelerin, ekonomik ve kültürel üretimsizliğin, beslendiği kaynakları kurutmak gerekir. Hayatın her alanında, doğumdan ölüme, ömür boyu öğrenme ve kesintisiz üretme, büyük önem taşır.

Ağır işleyen devlet yapısına sahip ülkeler, üretim güçlerini dünyanın önde gelen ülkelerinin seviyesine çıkarmakta güçlük çekerler. Asya ülkeleriyle Avrupa ülkelerinin, üretim seviyeleri arasındaki farkların azaltılması, bütün ülkelerin dünyadaki gelişmeler doğrultusunda, yeniden yapılanmalarına bağlıdır. Sınırların aşılmaz olmaktan çıktığı bir dünyada, bir ülke yoksulken, bir ülkenin zengin olması mümkün değildir.